Peticija protiv gradnje gondole na Beogradskoj tvrđavi

Pozivamo nadležna ministarstva, Grad Beograd, kao republičke i gradske ustanove odgovorne za zaštitu nasleđa i urbanizam, da hitnim postupcima spreče dalje korake na izgradnji gondole koja treba da poveže Beogradsku tvrđavu i Ušće, i zaustave dalje neadekvatne promene istorijskog jezgra Beograda, koje predstavljaju očevidna kršenja međunarodnih standarda, principa i vrednosti očuvanja nasleđa. Tražimo da se poštuju Ustav Republike Srbije i Zakon o zaštiti kulturnih dobara koji garantuju građanima Srbije pravo na kulturu i kulturno nasleđe kao javno dobro, i da se deluje u skladu sa  međunarodnim konvencijama ratifikovanim od strane Republike Srbije koji definišu stručne standarde i političke obaveze nadležnim institucijama i vlastima u Srbiji.

Stoga smo zaprepašćeni mogućnošću da se deo Beogradske tvrđave, koja je sa pravom zaštićena kao nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju, na najgrublji način devastira i devalorizuje predviđenom izgradnjom kilometar dugačke gondole.

Beogradska tvrđava, kao ključna istorijska i kulturna tačka za razumevanje različitih civilizacija i razvoja Beograda, mora biti očuvana u svojoj celosti. Smatramo da je njeno celovito očuvanje - koje garantuju Zakon o zaštiti kulturnih dobara Republike Srbije, Plan detaljne regulacije građevisnkog područja sedišta jedinica lokalne samouprave - Grad Beograda celine I-XIX, brojne međunarodne i evropske konvencije, kao i stručni i naučni standardi - od nespornog značaja za očuvanje istorijskih slojeva, specifičnosti i identiteta Beograda i Srbije. Svaka intervencija ovog tipa, značila bi nepovratni i nenadoknadivi gubitak za sadašnje i buduće građane Beograda, Srbije i sveta.

Ovim projektom, ne samo da bi se ugrozilo mesto Srbije kao punopravnog člana međunarodnih i evropskih organizacija i strukovnih udruženja u oblasti kulturnog nasleđa, već bi se nepovratno ugrozili strateški međunarodni projekti koje Srbija realizuje u oblasti zaštite kulturnog i prirodnog nasleđa. Među ovim projektima su i kandidatura Beograda za Zelenu prestonicu Evrope kao i transnacionalna nominacija „Granice Rimskog carstva – Srbija“ na UNESKO Listu svetske baštine, koja je u izradi od 2015. U okviru tog projekta je predviđeno da Beogradska tvrđava sa rimskim kastrumom bude jedan od ključnih lokaliteta nominacije za Listu svetske baštine. Uspešan ishod ovih nominacija bi povećao vidljivost prestonice Srbije u međunarodnim okvirima, stavio je na mapu kulturnog turizma čuvajući specifičnosti i istorijske slojeve Beograda, i doprineo pozitivnijoj slici Srbije i Beograda u međunarodnim okvirima.

Plan izgradnje gondole, kao i brojna rušenja zaštićenih spomenika kulture i neadekvatne promene istorijskog urbanog pejzaža Beograda, čine upravo suprotno. Beograd, rušen toliko puta u ratovima, nije zaslužio da bude uništavan u savremenom trenutku zbog nestručnih i neadekvatnih intervencija i investicija u najužem urbanom jezgru grada, koje narušavaju pravo na nasleđe kao opšte dobro svih građana. Stoga je neshvatljivo da su službe zaštite mogle da izdaju potrebne dozvole za ovaj i slične projekte u direktnoj suprotnosti sa međunarodnim stručnim standardima. Kada se radi o razvojnim investicijama koje imaju tako dalekosežne posledice na intergritet i autentičnost spomenika kulture od izuzetnog značaja za Srbiju i grad Beograd, neshvatljivo je da odluke vezane za takve investije, nisu podlegnute rigoroznim studijama, javnim raspravama i punom uključivanju stručne javnosti kao i građana kojima je Beogradska tvrđava omiljeno sastajaliste i šetalište.

Hitno apelujuemo na Skupštinu Republike Srbije i nadležne skupštinske odbore, na nadležna Ministarstva, na čelu sa Ministarstvom kulture i informisanja Republike Srbije, na nadležne ustanove zaštite kulturnog nasleđa, na čelu sa Republičkim zavodom za zaštitu spomenika kulture, i nadležnu lokalnu upravu, Grad Beograd, da postupajući u skladu sa najvišim stručnim standardima i u skladu sa zakonskom odgovornošću za javna dobra nad kojima im je povereno upravljanje, zaustave plan izgradnje gondole, koji bi doveo do nepovratnog  narušavanja integriteta, autentičnosti, izgleda i vizura Beogradske tvrđave, najvažnijeg spomenika kulture koji glavni grad Srbije baštini. Pozivamo sve nadležne institucije, lokalne i državne vlasti, da se u budućim intervencijama u istorijska gradska jezgra gradova širom Srbije, skrupulozno primenjuju stručni, međunarodno prihvaćeni standardi kada su u pitanju zaštićeni spomenici kulture i prirode. 

Pozivamo sve građane, grupe građana, organizacije i institucije da se pridruže peticiji i sprečavanju dalje destrukcije kulturnog nasleđa Beograda i Srbije.

Inicijatori i institucionalni potpisnici peticije:

Evropa Nostra Srbija, nacionalni predstavnik Evropa Nostre, najveće evropske mreže za zaštitu i očuvanje nasleđa

Društvo konzervatora Srbije, nacionalno strukovno udruženje koje okuplja stručnjake i naučnike iz različitih oblasti zaštite kulturnog i prirodnog nasleđa

Srpsko arheološko društvo, najstarije strukovno udruženje koje okuplja stručnjake i naučnike koji se bave istraživanje, očuvanjem i komunikacijom kulturnog nasleđa 

Nacionalni komitet ICOMOS Srbija, nacionalni predstavnik Međunarodnog saveta za spomenike i spomeničke celine, najrelevantinije međunarodne strukovne organizacije za zaštitu spomenika kulture

Nacionalni komitet ICOM Srbija, nacionalni predstavnik Međunarodnog saveta za muzeja, najrelevantnije međunarodne muzejske asocijacije

Arheološki institut, Beograd

Institut za studije Podunavlja, Beograd

Centar za teorijsku arheologiju, Filozofski fakultet, Beogradski univerzitet

UNESKO Katedra za kulturnu politiku i menadžment, Univerziteta umetnosti u Beogradu

Ministarstvo prostora, Beograd

Odeljenje za istoriju umetnosti, Filozofskog fakulteta u Beogradu

Docomomo Srbija, nacionalni komitet Međunarodne radne grupe za dokumentaciju i zaštitu građevina, mesta i celina modernog pokreta

Balkanska muzejska mreža, mreža muzejskih ustanova regiona Jugoistočne Evrope

Mreža za nasleđe Jugoistočne Evrope, mreža udruženja civilnog društva koje se bave očuvanjem kulturnog i prirodnog nasleđa

Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije  

Arh. Bojan Kovačević, predsednik Akademije arhitekture

Prof. dr Mileta Prodanović, Rektor Univerziteta umetnosti u Beogradu, profesor Fakulteta likovnih umetnosti  

Nastavnici i saradnici Odeljenja za arheologiju, Filozofskog fakulteta u Beogradu:

prof. dr Vesna Dimitrijević

prof. dr Dušan Mihailović

prof. dr Aleksandar Palavestra

prof. dr Vera Vasiljević

prof. dr Staša Babić

prof. dr Jasna Vuković

prof. dr Miroslav Vujović

prof. dr Perica Špehar

prof. dr Marko Porčić

doc. dr Zorica Kuzmanović

doc. dr Marija Ljuština

doc. dr Monika Milosavljević

doc. dr Milena Gošić-Arama

doc. dr Jelena Cvijetić

doc. dr Jelena Jovanović

doc. dr Sonja Bogdanović

doc. dr Dejan Radičević

dr Marko Jankovič, viši naučni saradnik

Radmila Balaban, MA, istraživač-saradnik

Kustosi muzeja:

Bojana Mihailović, arheolog, muzejski savetnik
dr Vera Bogosavljević Petrović, arheolog, muzejski savetnik
Andrej Starović, arheolog, viši kustos
Jovan Mitrović, arheolog, kustos

Aca Đorđević, arheolog, muzejski savetnik
Vera Krstić, arheolog, muzejski savetnik
mr Deana Ratković, arheolog, muzejski savetnik
dr Mirjana Glumac, arheolog, muzejsi savetnik
dr Tatjana Cvjetićanin, arheolog, muzejski savetnik
mr Veselnika Ninković, arheolog, muzejski savetnik
Nataša Cerović, arheolog, muzejski savetnik
Gordana Stanišić, istoričar umetnosti, muzejski savetnik
mr Eliana Gavrilovič, arheolog, muzejski savetnik
dr Adam Crnobrnja, arheolog, muzejsi savetnik

dr Biljana Đorđević, arheolog, muzejski savetnik

mr Dragana Eremić, klasični filolog, kustos

MA Jelena Premović, arheolog, kustos

Jelena Marković, arheolog, viši kustos

MA Aleksandar Bandović, arheolog, kustos

Evropa Nostra Srbija    Kontaktirajte autora peticije